خانه دوست کجاست؟

 
نه بنشسته برچهر او گرد ننگ
بده بیشه شیر و غران پلنگ

گشایی به تاریخش ار چشم و گوش
ز هر دوره درگوشت آید خروش

 
ببینی یکی گرد گردنفراز
شده جان به کف، رهگشا، پیشتاز

 
بپا کرده پرچم به رزم شرف
فراخوانده گردان همه صف به صف

 
سیه کرده روز دد شب پرست
سزا داده کفتار بدخوی پست

 
چو پایان عهد منوچهر شد
زمانه تهی از مه و مهر شد

 
همه خاک ایران ز غم تیره شد
چو بدخواه بر مردمان چیره شد

 
بیآمد یکی روز پر خوف و ننگ
دل خلق از درد شد تنگ تنگ

 
همی ترس بود سکوت و سکون
هراس از حرس بود و نکبت فزون

 
همه شهرها بی خروش و خموش
به چنگال دیوان فتاده زجوش

 
همه مرزها گشته پامال دد
همه فالها، نکبت و فال بد

 
همه برجها جایگاه بدان
دلیران فتاده به چنگ ددان

 
چنین تلخ مر خلق را حال بود
وزین حال بی آگهی زال بود

 
نیارست کس کز حصار ددان
گریزد سوی شهر زابلستان

 
که گوید خبر زال را زین شکست
ز شش سو دد زشت خو راه بست

 
هرآزاده رزمجو سربه دار
شقی خصم انسان، درآمد به کار

 
همه باغ آمال بی برگ و خشک
تهی از گل و عطر باران و مشک

 
از ایران هرآن کس که آزاده بود
به کند و به زنجیر افتاده بود

 
مگرآن که دریوزه گر بود و خوار
به تسلیم تن داده و ننگ و عار

هراسان بپا کرد افراسیاب
ز مکرآوران مجلسی با شتاب

 
که: تدبیر جویید اندرنهان
بگیریم ایران ز ایرانیان

 
به مجلس نشستند اهل فسون
هم اندیشه کردند از حد فزون

 
از آن رایزن قوم ناپاک دل
درآمد یکی مکر از آب و گل

 
که پرواز تیری نماید عیان
کجا زان ایران، کجا دشمنان

 
اگر تیر نزدیک آید فرود
مر این مرز ویرانه ای تنگ بود

 
وگر دور پرّد، کجا؟ تا به چند
چه کس گشت زین عهد بد سربلند؟

***
که دارد ز پولاد، بازو و زور؟
که اندازد این تیر تا دور دور

 
دهانها به گفتار زین مکر زشت
همه چشمها خیره زین سرنوشت

 
به پچ پچ همه دو به دو گردهم
همه دیده ها پرنم از اشک غم

 
به هرشهر پیچید پرسش چو موج
چه در کوی و برزن چه لشگر چه فوج

 
همه کودکان بر سر بام و در
ز روزن برون مادران کرده سر

همه دختران وطن زار و ریش
گلوبند افشرده در مشت خویش

 
رخ مردمان تیره زین ننگ و عار
ز فیروزی خصم و دژخیم خوار.
***
شب سیزده بود از ماه تیر
که ناگاه شیری درآمد دلیر

 
منم آرش! آزاده ای سربلند
سرو کار من با کمان و کمند

 
بدین آزمون اینک آماده ام
سرو جان به راه هدف داده ام

 
مرا، مام، خلقی است پررنج و درد
که پوشانده بر من لباس نبرد

 
کمانی مرا داده، درچله، تیر
روان کرده رو سوی میدان، چو شیر

 سپندارمذ داده من را کمان
به تیرم بود پر ز عشق و ز جان
 
شهابم به شب، اخترم، آرشم
ز گرمای آزادگی آتشم
 
بگیرم قوی قلب خود را به دست
چو جامی ز خون درکف می پرست
 
بنوشم از آن خون به بزم شما
بکوبم چو جامی به رزم شما
 
نخواهم به تن جان درین روز ننگ
مر این جان فلاخن کنم، دل چو سنگ
 
دل خلق باشد در این مشت من
امید همه خلق، هم پشت من
 
کنون کهکشان را کمان می کنم
فروزان شهابی روان می کنم
 
ز آتش بود تیر من را پری
مرا باد باشد چو فرمانبری
 
دماوند مأوای من بوده است
فدا و وفا، رأی من بوده است
 
ولیکن در این کار، جان، مایه است
نه زور و نه نیروم سرمایه است
 
مرا عشق خلقی دهد سوز و ساز
نداند همه کس مر این رمز و راز
 
همه جانم از عشق مردم پر است
نه جز عشق میهن مرا درخور است
 
چو جان را به تیرآورم روز رزم
نماند ز رفتن، کند دور خصم
***
الا! صبح تابان ایران درود!
که با آرشت این پسین صبح بود
 
قسم برشکوه دماوند کوه
قسم برهرآن صخره بی ستوه
 
که در راه خلق و وطن جان من
به تیر اندر آید ز پیمان من
 
زمین! ای زمان! ای طلوع! ای پگاه!
به خاطر سپار این بهین رسم و راه
 
که آرش نهد جان به چله کمان
که ایران رهد از کمند ددان
 
همه رسم آزادگی این بود
بکامم کنون مرگ، شیرین بود
 
هلا! ای فروغ درخشان برآ!
بتابان تو نورت بر ایران سرا
 
چو خلقم اسیر است دربند دیو
چگونه زیم بی خروش و غریو؟

ندارم دمی دست، از این طلب
مگر رسته بینم وطن را ز شب
 
کنون مرگ برکف روم سوی خصم
که اهریمن از خاک رانم به رزم
 
هلا! قله های غرور وطن!
سر فخر سایید زین کار من
 
من از جان فروزان کنم شعله ها
ز شورش فراز سر صخره ها
 
بماند فروغی که تا جاودان
بتابد فراراه پیرو جوان
***
زبام همه خانه ها کودکان
کشیدند فریاد از عمق جان
 
که برآرش از ما هزاران درود
ره رزم ایران همو برگشود
 
چو آرش فرارفت برصخره ها
همه خلق خواندند او را دعا

ز چشمان پیرو جوان موج اشک
بجوشید و انگیخت در خصم رشک
 
فرارفت آرش ز صخره بر اوج
فروریخت ژاله ز چشمان چو موج
 
زمین خامش و آسمان هم خموش
تو گویی ز گیتی همی رفته هوش
 
به دامان کهسار هم چون پلنگ
فرا رفت آرش ز سنگی به سنگ
 
سحرگاه پاکی بد از ماه تیر
که خورشید می شد به شبگاه چیر
 
قدمهای آرش گرفته طنین
به سرتاسر خاک ایران زمین
 
به پژواک می رفت بانگش ز بحر
به تفتان و هم ساحل ماهشهر
 
همه بامها پر ز خرد و کلان
ز دخت و ز پور و ز پیر و جوان
 
به کشتی ز دریا هرآن ناخدای
به هرگوشه هرجا، به هر ناکجای
 
ستایشگر عزم آرش همه
ز صحرا شبان بی غمی از رمه

ده و دیهگان، شهری و شهربان
 دو دیده برآرش، به تیر و کمان

***
یکی زانوی چپ به سنگی نهاد
کمان از زره بی درنگی گشاد

برآورد تیری ز ترکش درشت
تو گفتی دل از سینه کندی به مشت
 
به چله نهاد و کشیدیش زفت
سوی کهکشان تیر چون شیر رفت
 
***
دو روز و دو شب تند رفتی سوار
ز کوه و زدشت و ز رود و گدار
 
نجستند تیر ارچه بس تاختند
که راز چنان تیر نشناختند
 
به شام دوم رهسپاران راه
ز جیحون گذشتند و گاه پگاه

به ساقی تناور ز گردوی پیر
همی یافتند آن روان گشته تیر
 
چو جستند آرش به کوه و کمر
کمان یافتند و نه زان بیشتر
 
نه آرش به حا بود و نی تیر او
نه زان بازوان کمانگیر او

ولیکن زهرسنگ گویی به گوش
طنینی رسید این چنین پرخروش
 
که آرش به تیراندر آورد جان
که ایران رهاند ز شر ددان
 
همه زور و نیروش در تیرکرد
همی کار بس تیغ شمشیر کرد
 
بسی گشت خورشید در آسمان
چنین قصه برجاست از باستان
 
که فرزند ایران همه صف به صف
از آرش ستانده ست شور شرف
 
فروغی ست آرش نه افسانه است
که روشن درآتشگه خانه است
 
بمان شاد ای میهن آرشان
که داری کنون ارتشی از یلان
 
که در راه محو ستم جان به کف
دهد جان شیرین به راه شرف
 
پایان.